منطق اسلامی:بررسی شرایط اجتماعی خطا در معرفت
(جامعه شناسی معرفتِ علامه مدرسی)
نویسنده: رضا اکبری(دانشجوی دوره دکتری جامعه شناسی )
جامعه شناسان در پیِ کشف روابط پدیدهها بهویژه روابط پدیدههای اجتماعی هستند. در جامعهشناسی معرفت نیز جامعهشناسان به دنبال کشف ارتباط میان بنیان‌های اجتماعی و شرایط اجتماعی از یکسو و معرفتهای گوناگون از سوی دیگر هستند.
به عبارت دیگر، جامعهشناس معرفت در پی پاسخ یافتن به این پرسشهاست که:
و آیا دستیابی به معرفت ناب امکانپذیر است؟
در توضیح باید گفت باتوجه به اینکه از یک طرف ذهن یا «فاعل شناسایی» بدون عوامل و کانالهای معیّن و مشخص نمیتواند با واقعیّات ارتباط برقرار سازد و از طرف دیگر، این عوامل و کانالهای ارتباطی تحت تأثیر محیط پیرامونی و اجتماعی قرار میگیرند، حال این پرسش مطرح میشود که آیا میتوان به معرفت ناب و خالص دست یافت؟ اگر امکان پذیر است کیفیت عدم تاثرپذیری آنها از جامعه و ساختارها و نهادها، تعلقات و وابستگیهای آن چگونه ممکن میشود؟
ما در این جستار در پی یافتن پاسخِ پرسشهای فوق میباشیم. تا بدانیم که تعیّن اجتماعی معرفت از دیدگاه علّامه محمدتقی مدرسی چگونه است.
یکی از خصلتهای عمدهی جامعه شناسی نسبیکردن امور به ویژه معرفت دانسته میشود؛ البته نمیتوان این حکم را قاطعانه و به کل دیدگاههای جامعهشناسی و همهی جامعهشناسان تعمیم داد؛ همانگونه که نمیتوان این خصلت را ذاتی جامعهشناسی دانست؛ به واقع آشکار نیست که آیا نسبیکردن امور از ویژگیهای ذاتی آن است یا جامعه شناسان چنین تمایلی دارند.
